Boże Narodzenie to wyjątkowe święta. Wieczerzy wigilijnej do, której zasiada się w każdym polskim domu towarzyszy wiele symboli. Niektóre z nich są bardzo stare.
Co znaczy „wigilia”?
Słowa wigilia pochodzi od łacińskiego słowa „vigiliare”, co znaczy czuwanie. Już w Starym Testamencie możemy przeczytać, że noc poprzedzającą ważne święta należało spędzić na czuwaniu. Chrześcijanie obchodzą Wigilię Bożego Narodzenia od VII wieku. W niektórych regionach naszego kraju wieczerzę wigilijną nazywano także postnikiem. Prawdopodobnie nazwa ta wzięła się od tego, że w Wigilię obowiązywał post.
Stare zwyczaje wigilijne
W staropolskich domach w Wigilię ustawiano w jednym z kątów izby snop słomy. Zwyczaj ten utrzymywał się na wsiach bardzo długo, jeszcze do II wojny światowej. Nasi przodkowie wierzyli, że w Wigilię w domu pojawiają się dusze zmarłych. Aby nie wyrządzić im krzywdy tego dnia nie wylewano wody. Nie można było także tkać, szyć i prząść – dusze zmarłych mogły zaplątać się w nici. Tego dnia szczególną troską otaczano na wsiach zwierzęta. Dostawały do jedzenia resztki potraw z wigilijnego stołu z pokruszonym, kolorowym opłatkiem.
Zwyczaje wigilijne, o których pamiętamy
Nie o wszystkich wigilijnych zwyczajach zapomnieliśmy. Pamiętamy, aby nakrywając do stołu ustawić na nim jedno nakrycie więcej. W przeszłości wolny talerz stawiano dla zmarłych. Później jednak stawiano go głównie z myślą o członkach rodziny, którzy przebywali na zesłaniu na dalekiej Syberii. Ten zwyczaj sięga okresu, kiedy Polska znajdowała się pod zaborami. Dzisiaj stawiamy go dla nieoczekiwanego gościa, który może pojawić się w wigilijny wieczór w naszym domu. Tradycyjnie też nakrywamy stół białym obrusem i umieszczamy pod nim sianko. W Wigilię wiele osób pości przez cały dzień, a wieczerza nadal składa się z postnych potraw. Wśród nich nie może zabraknąć potraw z suszonych grzybów, ryb, kapusty i maku. Dzielimy się także opłatkiem z bliskimi. Dzielenie się opłatkiem w domach katolickich poprzedzone jest odczytaniem Ewangelii o narodzeniu Jezusa.
