Xawery Dunikowski był rzeźbiarzem i malarzem. Urodził się 24 listopada 1875 roku w Krakowie, zmarł 26 stycznia 1964 roku w Warszawie.
Krótka biografia artysty
Xawery Dunikowski studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (nauki pobierał między innymi pod kierunkiem Konstantego Laszczki) oraz w Warszawie. Krakowską szkołę Dunikowski ukończył w roku 1897. Przez pięć lat, od roku 1904 do 1909, był profesorem rzeźby w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Od roku 1910 do wybuchu I wojny światowej przebywał w Krakowie. W 1914 roku wyjeżdża najpierw do Londynu, a później do Paryża. Do kraju powraca roku, pracuje jako profesor w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1940 roku wraz z innymi profesorami krakowskich uczelni zostaje aresztowany przez Niemców i wywieziony do Oświęcimia. Po wyzwoleniu w 1945 roku powraca do Krakowa, znów obejmuje stanowisko profesora w katedrze rzeźby. W roku 1955 zostaje profesorem w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W stolicy spędza cztery lata, po czym wyjeżdża do Wrocławia. Zostaje tam wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych.
Twórczość Xawerego Dunikowskiego
W pierwszych pracach Dunikowskiego, na przykład w „Portrecie Szczyglińskiego” z roku 1897, bardzo mocno widoczne są jeszcze wpływy impresjonistyczne. Ale bryła kompozycji jest już mocno zdecydowana. Wpływy metafizycznego irracjonalizmu typowego dla okresu Młodej Polski widoczne są w rzeźbach „Fatum” i „Tchnienie”, które artysta stworzył w roku 1901. Do końcowego okresu modernizmu zaliczona została stworzona w 1912 roku kompozycja „Bolesław Śmiały”. W pracach, które powstały między rokiem 1908 a 1914 można zauważyć dążenie do monumentalnych form. Z tego okresu pochodzi poświęcony macierzyństwu cykl „Kobiety brzemienne”. Dunikowski jest także autorem pomnika Dietla, cyklu „Głowy wawelskie”, pomnika „Czynu Powstańczego” na Górze Świętej Anny i licznych prac malarskich. Stworzył między innymi cykl obrazów „Oświęcim”. Muzeum jego imienia mieści się w Królikarni w Warszawie.